همه ما درباره فواید بازیافت پسماند شنیده‌ایم و می‌دانیم که این فرایند از اهمیت زیادی برای محیط زیست برخوردار است. اما باید به شما بگوییم که بازیافت، تنها گزینه ممکن نیست. استفاده مجدد هم یکی دیگر از روش‌های مفید برای محافظت از محیط زیست است. شاید برای شما این سوال پیش آید که بازیافت بهتر است یا استفاده مجدد؟ برای پی بردن به پاسخ این سوال در ادامه همراه ما باشید. ما در این مقاله استفاده مجدد و بازیافت را تعریف می‌کنیم، فواید هر یک را می‌گوییم، سپس با ارائه چند دلیل به شما توضیح می‌دهیم کدامیک بهتر است و تفاوت بازیافت و استفاده مجدد چیست؟
استفاده مجدد (Reuse) یا آپ سایکلینگ (Upcycling) چیست؟
استفاده مجدد، همانطور که از نامش مشخص است، استفاده دوباره از یک وسیله، به جای دور انداختن آن است. این یعنی از یک وسیله با یک هدف دیگر استفاده می‌شود. به طور مثال، از شیشه مربا به عنوان لیوان نوشیدنی استفاده می‌شود. استفاده مجدد از مواد دور ریختنی و استفاده شده را آپ سایکلینگ می‌گویند. به عبارت دیگر، آپ سایکلینگ روشی است که افراد می‌توانند به کمک آن به طور مستقیم حجم خالص زباله‌های جامد را کاهش دهند.
آپ سایکلینگ نیاز به خلاقیت همراه با هنر و ابتکار در تغییر دارد. محصولاتی که از طریق آپ سایکلینگ ساخته می‌شوند، معمولا هدفمند و مفید هستند. در این فرایند محصولات قدیمی تغییر پیدا می‌کنند، و به محصولات جدید تبدیل می‌شوند. در بسیاری از موارد، ارزش اشیاء با تغییر و تبدیل به شی دیگر افزایش پیدا می‌کند. در واقع آپ سایکلینگ به منظور افزایش ارزش و کیفیت یک شی انجام می‌شود. در آپ سایکلینگ اصل ماده تجزیه نمی‌شود، بلکه به همان شکلی که هست تبدیل به یک وسیله جدید می‌شود.
فواید استفاده مجدد چیست؟
استفاده مجدد مانند بازیافت، باعث کاهش زباله‌هایی می‌شود که به سمت لندفیل‌ها یا زمین‌های دفن زباله روانه می‌شوند. در اینجا به سه فایده اصلی استفاده مجدد می‌پردازیم:
از لحاظ محیط زیست
استفاده مجدد فواید متعددی برای محیط زیست دارد. معمولا زباله‌های جامد یا سر از زمین‌های دفن در می‌آورند یا مورد استفاده مجدد قرار می‌گیرند. واضح است که استفاده مجدد از زباله‌ها برای محیط زیست بسیار بهتر است؛ چراکه این کار نه تنها از قرار گرفتن آنها در زمین‌های دفن زباله جلوگیری می‌کند، بلکه به تولید زباله‌های جدید کمتر هم کمک می‌کند. این امر باعث حفظ منابع طبیعی می‌شود. گفته می‌شود که برنامه‌های استفاده مجدد به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کنند. برنامه‌های استفاده مجدد معمولا به منابع، انرژی و زحمت کمتری نسبت به برنامه‌های بازیافت نیاز دارد. گفته می‌شود نرخ بازیافت ۳۰ درصدی قوطی معادل حذف ۳۰ میلیون ماشین از جاده می‌تواند موثر باشد.
از لحاظ اقتصادی
استفاده مجدد از مواد فواید متعددی از لحاظ اقتصادی دارد. سازمان‌ها و افراد می‌توانند وسایلی که از طریق استفاده مجدد تولید می‌شوند را به قیمت بسیار پایین‌تر تهیه کنند. به طور مثال اگر قیمت ماشین ظرفشویی نو برای شما زیاد است، می‌توانید ماشین ظرفشویی دوستان یا یکی از اعضای خانوده‌تان را که دیگر از آن استفاده نمی‌کنند، مورد استفاده مجدد قرار دهید و با این کار در هزینه‌های خود صرفه جویی کنید.
برای جامعه
شما می‌توانید وسایلی که دیگر نمی‌خواهید را به سازمان‌ها و موسسه‌های خیریه هدیه دهید تا به طورمستقیم از آنها استفاده کنند. با این کار می‌توانید برای جامعه مفید باشید و به سایر افراد کمک کنید.
چگونه وسایلی که نمی‌خواهیم را مورد استفاده مجدد قرار دهیم؟
روش‌های مختلفی برای استفاده مجدد از وسایل وجود دارد؛ از جمله:
- آنها را به یک خیریه یا یک سازمان عمومی ببخشید.
- آنها را به یکی از اعضای خانواده یا دوستان‌تان هدیه دهید.
- وسایلی مانند موبایل، ماشین لباسشویی و … را تعمیر کنید.
- وسایل خود را به سازمان‌هایی دهید که آنها را مورد استفاده مجدد قرار می‌دهند.
- به دنبال ایده‌هایی برای تبدیل آنها به اشیاء جدید باشید.
بازیافت یا Recycling چیست؟
بازیافت، فرایند تبدیل مواد زباله به مواد و اشیاء جدید است. به عبارت دیگر، فرایند تجزیه موادی که دور ریخته شده‌اند را بازیافت می‌گویند. قابلیت بازیافت مواد به نوع آن ماده بستگی دارد. بعضی مواد قابلیت بازیافت دارند و بعضی مواد این قابلیت را ندارند و به اصطلاح، غیر قابل بازیافت هستند.
بسیار از جوامع بازیافت را برای شهروندان آسان کرده‌اند. به این صورت که سطل زباله‌هایی را با برچسب مخصوص در مکان‌های عمومی قرار داده‌اند تا افراد به راحتی و با نگاه کردن به برچسب روی سطل زباله، بتوانند زباله‌های خود را تفکیک و جداسازی کنند.
بازیافت فواید زیادی دارد. با وجود بسیاری از تکنولوژی‌های جدید که مواد بیشتری را قابل بازیافت می‌کنند و با کمک و همکاری همه انسان‌ها، می‌توانیم زمین را پاکسازی کنیم. بازیافت نه تنها برای محیط زیست مفید است، بلکه بر روی اقتصاد هم تاثیرات مثبتی می‌گذارد.
تفاوت بازیافت و استفاده مجدد در چیست؟
همانطور که اشاره کردیم، بازیافت به معنای تبدیل پسماند به مواد خام است که می‌توان از آنها دوباره و به عنوان یک محصول کاملا جدید استفاده کرد. این فرایند به انرژی زیادی نیاز دارد. در بازیافت یک محصول جدید ایجاد می‌شود، بنابراین شکل محصول تغییر پیدا می‌کند. هدف بازیافت، استفاده از مواد اساسی در تولید محصولات متنوع است.
استفاده مجدد به استفاده دوباره از یک محصول، بدون تعییر آن اشاره دارد. در واقع پیدا کردن یک هدف جدید برای استفاده دوباره از یک محصول را استفاده مجدد می‌گویند. در استفاده مجدد برخلاف بازیافت، شکل اصلی محصول تغییر نمی‌کند. این فرایند سبب کاهش آلودگی و تولید زباله می‌شود. هدف از استفاده مجدد، طولانی کردن چرخه حیات است.
یک نمونه از وسایل بازیافتی، فایبرگلاس تولیدشده از بطری‌های شیشه‌ای است. وسایل دوباره استفاده شده هم شامل هر چیزی می‌شود که به صورت دست دوم خریداری شده است، مثل مبلمان دست دوم.
استفاده مجدد از اشیاء هیچ ضرری به محیط زیست نمی‌رساند، اما بازیافت گاهی اوقات سبب آسیب به محیط زیست می‌شود. استفاده مجدد سبب ذخیره انرژی می‌شود، اما فرایند بازیافت به انرژی نیاز دارد. پس تفاوت بازیافت و استفاده مجدد در میزان آسیبی است که هر کدام به محیط زیست وارد می‌کنند که البته استفاده مجدد آسیبی به محیط زیست وارد نمی‌کند.
استفاده مجدد بهتر است یا بازیافت مواد؟
در سال‌های اخیر درباره فواید بازیافت زیاد شنیده‌ایم. اینکه ما روش‌هایی را برای تجزیه زباله‌ها و تبدیل آنها به وسایل دیگر پیدا کرده‌ایم، بسیار خوب است؛ اما نکته قابل توجه این است که بازیافت به انرژی زیادی نیاز دارد. بازیافت پسماندها بهتر از انتقال مستقیم آنها به زمین‌های دفن زباله است، اما نباید اولین گزینه برای کمک به محیط زیست در نظر گرفته شود. تفاوت بازیافت و استفاده مجدد در همین بهینه بودن آن و بدون آسیب بودن استفاده مجدد است.
فواید استفاده مجدد بسیار بیشتر از بازیافت است. در اینجا به دلایلی که اثبات می‌کنند استفاده مجدد بهتر از بازیافت است می‌پردازیم:
۱.ارزان‌تر است
زمانی که اشیاء را بازیافت می‌کنید، یعنی وسایل جدیدی خریده‌اید؛ که این امر برای شما، کارخانه مربوطه و زمین هزینه ایجاد می‌کند. در عوض می‌توانید وسایلی مانند ساک خرید، جعبه، روبان، کاغذ کادو و … را مورد استفاده مجدد قرار دهید. با این کار می‌توانید در هزینه‌های خود صرفه جویی کنید.
علاوه براین، می‌توانید اشیاء استفاده شده، مانند ماشین، کامپیوتر، دوربین و … را به صورت دست دوم بخرید و با این کار هم اشیا را به قیمت ارزان‌تر بخرید، هم از منابع محافظت کنید.
۲ .انرژی کمتری مصرف می‌کند
بازیافت فرایندی است که به انرژی نسبتا زیادی نیاز دارد؛ چراکه پسماندها باید حرارت ببینند، ذوب شده و به وسایل جدید تبدیل شوند. فرایند بازیافت به انرژی بیشتری نسبت به استفاده مجدد نیاز دارد. اگر خودتان نمی‌خواهید این وسایل را مورد استفاده مجدد قرار دهید، آنها را به دوستان یا موسسات خیریه هدیه دهید.
۳.سبب آلودگی کمتر یا هیچ آلودگی نمی‌شود
بازیافت به انرژی زیادی نیاز دارد و طی این فرایند آلودگی‌هایی ایجاد می‌شود. اما استفاده مجدد منجر به آلودگی نمی‌شود. اهمیت استفاده مجدد بویژه در مورد بعضی اشیاء مانند لباس بیشتر دیده می‌شود، چراکه صنعت پنبه به محیط زیست آسیب می‌رساند.
۴.سرگرم کننده است
استفاده مجدد از اشیاء می‌تواند سرگرم کننده باشد. با این کار نه تنها می‌توانید زباله‌هایتان را کاهش دهید، بلکه می‌توانید از خلاقیت‌تان هم به طور مفید استفاده کنید. به طور مثال می‌توانید از شیشه‌ها و قوطی‌ها کاردستی‌های مختلفی درست کنید. درست کردن وسایل جدید از تفکیک آنها سرگرم کننده‌تر است.
۵.با این کار می‌توانید دوست‌های جدیدی پیدا کنید
شما می‌توانید وسایلی که نمی‌خواهید را به همسایه‌ها یا آشنایان خود هدیه دهید، و با این کار هم دوستان جدیدی پیدا کنید، هم به محافظت از محیط زیست کمک کنید. تلویزیون، موبایل، لباس و هر چیز دیگری که نمی‌خواهید را به دیگران هدیه دهید و با این کار مهربانی خود را به دیگران اثبات کنید.
۶.مسئولیت پذیری بیشتر شما را نشان می‌دهد
بازیافت، بهانه‌ای برای مصرف بی حد و اندازه است. اما استفاده مجدد باعث می‌شود مسئولیت زباله‌هایی که تولید کرده‌ایم را بر عهده بگیریم. زمانی که وسایل را دوباره استفاده می‌کنیم، یعنی تصمیم گرفته‌ایم مصرف خود را کاهش دهیم و از تولید زباله اجتتاب کنیم.
۷.شما را تشویق می‌کند به کیفیت بیشتر از کمیت توجه کنید
زمانی که می‌دانیم قرار نیست وسایلی که می‌خریم را دور بیاندازیم و آنها را با وسایل جدید جایگزین کنیم، وسایل باکیفیت‌تر که ماندگاری بیشتری دارند را خریداری می‌کنیم.
نکته پایانی
یکی از راه‌های مدیریت پسماند، بازیافت زباله است. اما بازیافت زباله هم مشکلاتی را به همراه دارد. پس بهتر است به جای بازیافت، به فکر استفاده مجدد باشیم. در این مقاله به تعریف استفاده مجدد و بازیافت، فواید هرکدام از آنها و اینکه کدامیک بهتر است و تفاوت بازیافت و استفاده مجدد پرداختیم. به نظر شما هم استفاده مجدد از بازیافت بهتر است؟ دلایل خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
